Kruszywa budowlane stanowią fundament każdej konstrukcji, wpływając na jej trwałość i funkcjonalność. Ich różnorodność pod względem pochodzenia i właściwości pozwala na szerokie zastosowanie w różnych gałęziach budownictwa. W związku z tym warto wiedzieć, jakie są rodzaje kruszyw budowlanych.
Jakie są rodzaje kruszyw budowlanych? – podział na podstawie ich pochodzenia
Kruszywa budowlane to sypkie materiały o ziarnistej strukturze, które stanowią bardzo ważny składnik w wielu procesach budowlanych. Ich różnorodność pod względem pochodzenia, wielkości uziarnienia i właściwości fizycznych umożliwia wszechstronne zastosowanie kruszyw w budownictwie. Znajomość różnych typów kruszyw, a także ich właściwości jest niezbędna dla właściwego dopasowania materiałów do specyficznych wymagań konstrukcyjnych i technologicznych.
Kruszywa budowlane klasyfikowane są przede wszystkim na podstawie ich pochodzenia. Dzielimy je na:
- kruszywa naturalne – to produkty pozyskiwane bezpośrednio ze środowiska naturalnego, powstają w wyniku erozji skał lub poprzez mechaniczne rozdrobnienie skał litych. Do tej grupy zaliczamy między innymi piasek, żwir i pospółkę (mieszankę piasku i żwiru). Kruszywa te są wydobywane z kopalni piasku i żwiru lub z dna rzek i jezior;
- kruszywa sztuczne – to materiał otrzymywany w procesach przemysłowych, często jako produkty uboczne innych procesów technologicznych. Przykładem są kruszywa powstałe z odpadów pohutniczych i pogórniczych, takie jak keramzyt czy glinoporyt;
- kruszywa otrzymane z recyklingu – produkty te pochodzą z przeróbki materiałów budowlanych pozyskiwanych z rozbiórek czy przebudów. Dobrym przykładem jest gruz betonowy, który po odpowiedniej obróbce może być ponownie wykorzystany w budownictwie. Takie działania, poprzez redukcję odpadów znacząco przyczyniają się do ochrony środowiska naturalnego.
Wystarczy spojrzeć na strony firm, które zajmują się sprzedażą kruszyw, by zauważyć, że przeważnie w ofercie znajdują się różne typy kruszyw o różnych frakcjach — firma Reminstal jest przykładem marki, która stara się dla swoich klientów pozyskiwać kruszywa każdego typu, w zależności od indywidualnych potrzeb danego klienta.
Klasyfikacja kruszyw według wielkości ziaren
Klasyfikacja kruszyw według wielkości ziaren jest jednym z kluczowych aspektów przy wyborze odpowiednich materiałów budowlanych. Ziarna o różnych rozmiarach mają różne właściwości, co wpływa na ich zastosowanie w różnych dziedzinach budownictw. W zależności od rozmiaru ziaren, kruszywa dzielimy na:
- kruszywa drobne – o wielkości ziaren mniejszych lub równych 4 mm. Typowym przedstawicielem jest piasek, który znajduje zastosowanie w produkcji zapraw murarskich i tynkarskich;
- kruszywa grube – o wielkości ziaren większej niż 4 mm, do których zalicza się żwir i grys. Stosowane są głównie w produkcji betonu oraz przy budowie dróg jako warstwa nośna;
- kruszywa o ciągłym uziarnieniu – stanowią mieszankę kruszyw drobnych i grubych, co pozwala na uzyskanie materiału o lepszych właściwościach mechanicznych, wykorzystywanego między innymi w budowie nawierzchni drogowych.
Podział kruszyw ze względu na gęstość objętościową
Podział kruszyw według gęstości objętościowej jest bardzo ważny w doborze materiałów, które mają zapewnić odpowiednią nośność i stabilność konstrukcji. Różnice w gęstości wpływają na właściwości mechaniczne kruszyw. Kolejnym kryterium podziału kruszyw jest ich gęstość objętościowa. Ze względu na ten parametr wyróżnić można:
- kruszywa lekkie – o gęstości mniejszej niż 1800 kg/m³. Przykładem jest keramzyt, stosowany w produkcji lekkich betonów, a także jako materiał izolacyjny;
- kruszywa zwykłe – o gęstości od 1800 kg/m³ do 3000 kg/m³. Obejmują większość kruszyw naturalnych, takich jak piasek i żwir, używanych w standardowych pracach budowlanych;
- kruszywa ciężkie – o gęstości większej niż 3000 kg/m³. Stosowane są w specjalistycznych konstrukcjach, gdzie wymagana jest wysoka masa własna, na przykład w osłonach przeciwradiacyjnych.
Różnorodność kruszyw budowlanych pod względem pochodzenia, wielkości ziaren, a także gęstości objętościowej pozwala na ich optymalne wykorzystanie w zależności od specyfiki projektu budowlanego. Świadomy dobór odpowiedniego rodzaju kruszywa wpływa na trwałość, wytrzymałość i funkcjonalność realizowanych konstrukcji.
